Wat moet je weten over Elektromagnetische straling (EMV)?
Straling is overal! Je zult verbaast staan wat er vandaag allemaal in op je werk, onderweg en thuis (en dat van je buren) gebeurt zonder dat je het de afgelopen jaren in de gaten hebt gehad. We hebben tegenwoordig ons leven zo ingericht met het gemak van elektriciteit, dat veel apparaten ‘onmisbaar’ zijn geworden. Naast zichtbare straling (licht) is er ook onzichtbare straling.
En dat is natuurlijk helemaal niet gevaarlijk zeggen de fabrikanten en overheid die ieder jaar miljarden verdienen aan deze industrie. Dat werd toen ook gezegd over asbest! (EMV) Elektromagnetische velden zijn niet meer weg te denken in het hedendaagse leven. Elektromagnetische velden ontstaan onder andere bij de opwekking of gebruik van elektriciteit en draadloze communicatie en gegevensoverdracht.
Elektromagnetische straling is de voortplanting door de ruimte van elektrische en magnetische oscillaties (trillingen). Elektromagnetische straling is er in lagere maar ook bij hoge frequenties. Het wordt ook wel als ‘smog’ ervaren en electrosmog genoemd. Sterke elektromagnetische velden kunnen lichamelijke klachten veroorzaken. Daarom is het belangrijk om zorgvuldig om te gaan met bronnen van sterke elektromagnetische velden. Een bepaald percentage van de mensen is overgevoelig voor elektromagnetische straling en verschillende gezondheidsklachten worden ermee in verband gebracht, zoals slaapproblemen, hoofdpijn en migraine, duizeligheid, depressies, concentratieproblemen, oogproblemen, te hoge bloeddruk en branderige huid.
Bij velden en straling denkt men vooral aan radioactiviteit en andere onzichtbare bedreigingen. Maar straling komt overal om ons heen voor en heeft niet altijd met radioactiviteit te maken. Sommige straling is zelfs onmisbaar voor het leven op aarde, zoals zonlicht. Omdat de termen „straling‟ en „velden‟ soms door elkaar gebruikt worden, is het van belang daarin onderscheid aan te brengen. De term „veld‟ is een algemeen begrip; onder bepaalde omstandigheden kunnen velden als „straling‟ worden beschouwd. Ook wordt hier doorgaans ook de term “Elektrosmog” voor gebruikt. Deze term Elektrosmog wordt vrij algemeen gebruikt voor alle soorten van elektrische velden, door stroom opgewekte magnetische velden en elektromagnetische golven.
Elektromagnetische vervuiling is een zorg voor iedereen. In onze ziekenhuizen is het gebruik van draadloze apparatuur zoals GSM, 4G, UMTS, WiFi dan ook al jaren verboden. Dat is ook niet voor niet? Omdat onze ziekenhuizen het zekere voor het onzekere nemen en niet het risico willen lopen dat patiënten die ziek binnenkomen nog zieker weggaan na een behandeling. Storende straling wordt bijvoorbeeld ook veroorzaakt door vonken van startende TL balken, thermostaten van aanspringende koelkasten, elektrische kachels en meer. Door de vonken die met het in- en uitschakelen gepaard gaan kunt u klikken in het geluid horen. Vakterm: RFI (Radio Frequency Interference) ook wel Electromagnetic interference (EMI) genoemd.
We onderscheiden 3 groepen: In het frequentiegebied 0-300 GHz kunnen we voor praktische doeleinden drie groepen onderscheiden:
- Statische velden (0 Hz),
- Extreem laagfrequente (ELF) velden (0-300 Hz)
- Radiofrequente (RF) velden (300 Hz-300 GHz).
Het gaat hier vooral over (ELF) extreem laagfrequente straling rond hoogspanningslijnen, hoogspanningsleidingen, bovenleidingen en spoor van trein, metro, trams, elektriciteitsnet, transformatorhuisjes in woonwijken, magneetvelden van elektrische heftrucks, binnenshuis en buitenshuis (elektrische straling afkomstig van stopcontacten, leidingen, de meterkast en alle elektrische apparaten in uw huis, elektrische bedden, waterbed, elektrisch verstelbaar bed (motor om de lattenbodem te verstellen en daar zitten (soms) permanente magneten in) of elektrische dekens, ook bijvoorbeeld van een inductiekookplaat, die grote magnetische velden genereert, grondkabels, antennes en MRI-scans in ziekenhuizen, straling van militaire bases en radar, straling van de zogenaamde “slimme energie meter”) en (RF) radiofrequente straling, zoals van zendmasten (GSM, C2000, LTE of UMTS) voor mobiele telefonie, televisie (digitenne), (DECT) draadloze telefoons, Wi-Fi (draadloos internet), (Compacte Fluorescentie Lampen of CFL), computerapparatuur en (elektrische) auto.
Bij sommige antennes is het wel nodig om afstand te houden. Het gaat daarbij om antennes met een groot bereik en met sterke elektromagnetische velden. Denk aan zendmasten voor tv, radio en radar. Informatie over antennes in de omgeving staat in het Antenneregister.
Let op uw gezondheid! Elektromagnetische straling kan, afhankelijk van frequentie en vermogen, nadelige effecten hebben. Wat kunt u doen om gezonder door het leven te gaan. Tips om straling te verminderen op het werk of thuis:
- Schakel uw draadloze internetrouter ‘s nachts uit. Draadloze netwerk uit omgeving blijven wel continue operationeel, maar de kans is groot dat de straling van uw eigen draadloze internetrouter het sterkste is.
- Laat niet te veel apparatuur tegelijkertijd aan staan in ruimtes waar u langdurig verblijft.Vergroot de afstand tot apparaten waar u langere tijd bij in de buurt bent. Zet deze dus niet onder uw bureau, maar plaats deze bijvoorbeeld in een verre hoek van de ruimte.
- Schakel apparatuur rond uw bed ‘s nachts uit. Bijvoorbeeld waterbedden, elektrisch verstelbare bedden en elektrische dekens ’s nachts uit (stekker er uit trekken). Leg uw smartphone ‘s nachts niet in de slaapkamer en zéker niet op uw nachtkastje. Schakel de straling in ieder geval dan uit door uw smartphone in vliegtuigmodus te zetten.
- Haal de stekker uit het stopcontact als u een apparaat een tijdje niet gebruikt. Het apparaat geeft dan geen elektrisch en geen magnetisch veld. Stekker er uit! Alle apparaten met een zogenaamde ’stand-by’ schakeling geven in ‘uit’-stand bijna even veel velden als wanneer ze ‘aan’ staan.
- Draag uw smartphone zo weinig mogelijk dicht tegen uw lichaam aan. Leg deze verder van uw af op het werk, onderweg of thuis. Gebruik een headset of zet uw telefoon op de speakerfunctie. Acculaders geven hoge elektrische en magnetische velden af, dus niet opladen op uw nachtkastje opladen.
- Doe navraag waar uw buren op uw werk of thuis hun draadloze internetrouter hebben geplaatst en maak hen bewust van straling en kijk of ze in overleg met u maatregelen willen nemen.
- Wees bij de aanschaf van nieuwe (stralingsarme) apparatuur bewust van de extra straling waaraan het apparaat u zal blootstellen, en neem dit mee als factor in uw aankoopbesluit. Koop apparatuur aan met een kleiner vermogen, aangezien het magnetisch veld dan ook kleiner is. Koop een smartphone met een lage SAR waarde (De SAR waarde (Watt per kg) staat voor Specific Absorption Rate en is een eenheid die uitdrukt hoeveel straling er in het lichaamsweefsel wordt geabsorbeerd. Europa legt op dat alle mobiele telefoons, dus ook smartphones, niet meer dan 2 W/kg mogen uitzenden).
- Vervang DECT door Eco-Dect voor uw draadloze telefoon of babyfoon. Deze geeft veel minder straling.
- Gebruik geen elektrische wekkerradio, of plaats hem ten minste 3 meter van uw hoofd af. Een wekkerradio geeft net als de DECT-telefoon een pulsatie af. Gebruik een mechanische wekker of een wekker met batterijen.
- Lig niet met uw hoofd tegen een muur aan waar een radiator hangt, of waar aan de andere kant van de muur een computer staat. Elektrische bedrading in de muur en onder het bed veroorzaken ongewilde magneetvelden die het lichaam uit een diepe slaap kunnen houden. Alle ijzeren voorwerpen, zoals radiatoren, versterken dit veld.
- Spaarlampen (Compacte Fluorescentie Lampen of CFL) en TL-buizen geven veel straling af. Het beste alternatief is halogeenverlichting zonder demper. De transformator om het licht te dimmen creëert een onnodig magnetisch veld. LED-verlichting is beter dan spaarlampen, maar zorgt toch nog voor een aanzienlijke hoeveelheid straling.
- Laptop niet op schoot en zeker niet met WiFi en BlueTooth aan. Hou zo veel mogelijk afstand. Iedere centimeter verder verwijderd van elektrische apparaten vermindert de intensiteit van het magnetisch veld.
- Laat een netvrij-schakelaar installeren (liefst dubbelpolig afschakelend) op elke elektriciteitgroep van de kamers of ruimtes waar u overdag en ’s nachts verblijft. Vindt een oplossing voor koelkast, vriezer en CV aansluiting, door deze bijvoorbeeld op een aparte groep te laten zetten met afgeschermde biokabel (Wat is een biokabel? Of hetzelfde woord hiervoor is: afgeschermde installatiekabel. Bio kabel is een merk maar tevens een begrip. Een begrip in de wereld van de elektro gevoeligen).
- Zet (licht)dimmers vol aan of uit. In alle andere standen geven ze veel stoorsignalen op het lichtnet. Veel halogeenlampen (12 Volt lampen) hebben een ingebouwde trafo, die netjes is weggewerkt maar sterke velden uitstraalt. Tussen de lamp en het stopcontact geven vaak hoge elektrische velden af. Het beste is een snoer rechtstreeks van de lamp naar het stopcontact dus zonder onderbreking van het snoer door dimmer of tussenschakelaar.
- Gameconsoles stralen zeer sterk wanneer ze niet bekabeld zijn. Ook de handset in standby-stand geeft veel straling af indien deze niet bekabeld is. De straling wordt sterk gereduceerd wanneer de gameconsoles zijn aangesloten via een kabel.
- Een tablet kan uitsluitend via WiFi gebruik maken van internet. Het piekvermogen van een tablet is vele malen hoger dan dat van een mobiele telefoon. Zorg ervoor dat de vliegtuigstand geactiveerd is. Daarmee voorkomt u dat uw kind elke 4 seconden aan een gepulst signaal wordt blootgesteld.
- Maak geen of zo min mogelijk gebruik van uw magnetron. Een fikse lading gaat dwars door het gesloten deurtje. Dus kijken wat er in uw magnetron gebeurt lijkt leuk, maar is zeer ongezond! Een magnetronoven is een oven met daarin een onderdeel dat microgolven produceert; dit is de eigenlijke magnetron. (Alleen in het Nederlands heet dit soort oven niet microgolfoven maar magnetron). De frequentie waar de magnetron gebruik van maakt is meestal 2,45 GHz. Dit is dezelfde frequentie die wordt gebruikt voor draadloos internet. Een magnetron geeft alleen hoogfrequente straling af wanneer deze in werking is.
- In een inductiekookplaat zijn elektrische spoelen geplaatst. Deze genereren onder de pan een magnetisch veld dat met een zeer hoge frequentie fluctueert, zo tussen de 25 en 100 kilohertz. Hierdoor gaat een elektrische wervelstroom door de bodem van de pan lopen die door de weerstand van de bodem wordt omgezet in hitte. Er ontstaat dus een zeer sterk elektromagnetisch veld bij gebruik van een inductiekookplaat en daar kunnen elektrogevoelige mensen veel last van hebben.
- De meterkast is een centrale plek van hoge magnetische velden en stralingen. Laat hier uw meterkast inspecteren, keuren of optimaliseren.
- Simpele hulpmiddelen die straling reduceren: Aluminiumfolie, speciale afscherm-en dempingsverf, loodschermen, gaas en raamfolie. Elke meter extra afstand vermindert de gevolgen op het lichaam ervan.
- Zorg dat u weet om welke straling het gaat. Er zijn meer soorten straling dan u initieel zou denken. Welke soorten straling zijn er? Radiostraling, microgolfstraling, infrarode straling, zichtbaar licht, ultraviolette straling, röntgenstraling en gammastraling.
Waarvoor moet u goed oppassen met alle beschikbare straling-meet-apps? Heeft uw smartphone de benodigde technologie ingebouwd om de door uw gewenste radio,- micro,-infrarood,- zichtbaar licht,-ultraviolette,-röntgen-en gammastraling te meten? Het is niet voor niets dat specialistische meetapparatuur van duizenden euro’s hiervoor gemaakt is en dat is niet zomaar even in een gratis appje beschikbaar te maken. Vaak wordt er geroepen dat er een bepaalde app zegt dat te kunnen doen of van horen zeggen. Maar hoe betrouwbaar het echt is blijft altijd giswerk. Zorg dat u goed weet wat u wilt meten en waarom u dat zou willen en wat u daadwerkelijk kunt met de gemeten resultaten en waarmee.
Is de 5G straling wel of niet gevaarlijk? De angst voor straling van zendmasten leeft weer op met de komst van 5G, de nieuwe generatie mobiele netwerken. Er is geen onweerlegbaar bewijs dat het schadelijk is voor de gezondheid, maar het lijkt ook niet zeker dat het veilig is. Toch begint Nederland in 2020 met de uitrol ervan: 5G. Voor dit supersnelle netwerk voor mobiel internet zijn veel meer antennes nodig dan voor 4G. In theorie kan 5G snelheden bereiken van 800 Gbps, gigabits per seconde. Maar voorlopig is dit theorie. De grote 4G-masten die nu op daken en langs snelwegen staan, zullen voorlopig niet verdwijnen. Het ministerie van Economische Zaken denkt dat in 2020 het eerste 5G-netwerk in gebruik genomen wordt. Amsterdam is vermoedelijk als eerste aan de beurt. Daar is in september de eerste 5G-zendmast van Nederland geplaatst. Daarna volgen andere steden. De straling van 5G-antennes moet namelijk onder de blootstellingslimieten blijven. Dit is de veilige grens waarbij de effecten van netwerken geen invloed hebben op de gezondheid. Men zal ervoor kiezen om met veel dingen aan de veilige kant te gaan zitten. 180 wetenschappers uit 36 landen dringen erop aan dat er nu onafhankelijk onderzoek gedaan wordt naar de gevolgen van 5G-straling “om de veiligheid van de bevolking te garanderen”.
Voorkomen is beter dan genezen! Straling is verraderlijk: U kunt het niet zien, voelen of ruiken, maar het is er wel! Er is bijna niet aan te ontkomen. Wij zijn zo ontzettend gewend geraakt aan stroom in elke hoek van ons huis of werkplek en aan apparaten die allerlei dingen voor ons doen! Het valt ons niet eens meer op hoeveel het er zijn. Bovengenoemde maatregelen zijn geen oplossing voor het probleem, al kunnen ze een stuk aan klachten verminderen tot wellicht leefbaarder proporties. De toenemende blootstelling aan straling levert op dit moment al gezondheidsvraagstukken op voor de verzekeringsbranche. Waarom moet die mast dan uit, als een monteur aan het werk gaat? De Europese Unie negeert in feite de biologische effecten van straling. De EU zegt daarover dat ze niet overtuigd is van de gezondheidsschade ontstaan door biologische effecten, zolang er geen wetenschappelijke consensus is bereikt. Ook in het verzekeringswezen lijken daarmee de geluiden over biologische effecten in de wind te worden geslagen. Tot die tijd moeten we het moeten doen met een EU die er van alles aan doet om netwerken mogelijk te maken, door zelfs stralingslimieten te verlagen. Ga er maar niet zomaar vanuit dat er ‘verstandige regels’ opgesteld worden.
Door straling te meten wordt in kaart gebracht of in uw woning of pand de straling van elektromagnetische velden de gebruikelijke waarden overstijgt.
Welke soorten straling zijn er? Waarvoor moet je goed oppassen met alle beschikbare straling-meet-apps?