Wat is een persoonsbewijs (PB)?

De bevolkingsboekhouding in Nederland was in de jaren vóór de Tweede Wereldoorlog niet goed en uniform geregeld. De gemeenten waren verantwoordelijk om het bevolkingsregister bij te houden, maar het stelsel was verre van compleet en zorgvuldig.

Het persoonsbewijs (PB)(ausweis) was een identiteitskaart (ID) die op aandringen van de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog werd ingevoerd door de Nederlandse secretarissen-generaal. In april 1941 werden alle Nederlanders van vijftien jaar en ouder verplicht tot het bezit van een persoonsbewijs. Iedereen is verplicht om dit document in het openbaar bij zich te dragen.

Deze identiteitskaart werd aan het begin van de Tweede Wereldoorlog ingevoerd en dat leidde tot de dood van velen. Het persoonsbewijs wordt ontwikkeld door de Nederlandse ambtenaar Jacobus Lambertus Lentz in samenwerking met de Duitse bezetter. De bezetter had wel belang bij een sluitende maatschappelijke identificatie. Door het persoonsbewijs krijgen de Duitsers meer mogelijkheden om de Nederlanders te controleren, bijvoorbeeld in verband met de tewerkstelling in Duitsland en bij de Jodenvervolging is het van grote betekenis. Vooral op twee onderdelen maakte Lentz zich verdienstelijk voor de bezetter.

Voor deze ijverige en deskundige ambtenaar was het persoonsbewijs een stokpaardje. Zonder zich te realiseren wat de maatschappelijke consequenties zouden zijn. Lentz was een voorbeeldige en gewillige schakel in de moord op duizenden Nederlanders door de Duitse bezetter. Zijn catastrofale gedrag is een voorbeeld van wat gewone mensen kunnen doen als ze niet goed blijven nadenken in bijzondere omstandigheden.

Alice Cohn (1914-2000), een Duits-joodse graficus die in 1936 naar Nederland was gevlucht. Als lid van het verzet bewees zij dat het zogenaamd perfecte persoonsbewijs toch te vervalsen was.

Wat is Kamp Amersfoort? Wat is de Grüne Polizei? Wat is de link tussen oorlog en sadisme?