Wat is mass surveillance?
Burgers worden steeds transparanter voor hun regeringen, waardoor een toch al precair machtsevenwicht wordt bedreigd. Elke grens die je overschrijdt, elke aankoop die je doet, elke oproep die je kiest, elke zendmast die je passeert, elke vriend die je bewaart, een artikel dat je schrijft, een site die je bezoekt… is in handen van een systeem waarvan het bereik onbeperkt is, maar waarvan de beveiligingen dat niet zijn.
Dezelfde technieken die ons online bankieren en onze medische dossiers zouden moeten beschermen. Massasurveillance (lees massa-toezicht) kan een bevolking of een belangrijk onderdeel daarvan onderwerpen aan willekeurige controle, waarbij sprake is van een systematische inmenging in het recht op privacy van mensen en alle rechten die privacy mogelijk maakt, inclusief de vrijheid om je uit te drukken, te protesteren of als doel informatie te verzamelen, te beïnvloeden of te sturen. Het kan van alles zijn, het massaal aftappen van het internetverkeer, ook wel bulkinterceptie genoemd, het onderscheppen van e-mail, CCTV-bewaking, het afluisteren van telefoongesprekken, manipuleren door het verspreiden van desinformatie en het hacken van computers.
Bulk betekent dat de diensten grote hoeveelheden communicatie tegelijkertijd kunnen afluisteren zonder selectie, dus van ieder individu in een bepaalde stad of zelfs land. Vaak wordt massasurveillance uitgevoerd door de staat (lees: AIVD en de MIVD die verkennende activiteiten doen en snapshots maken), maar het kan ook worden uitgevoerd door bedrijven, namens de overheid of op eigen initiatief.
De nadelen van massasurveillance zijn dat het vaak het recht op privacy en de politieke en sociale vrijheden van individuen schendt. In de afgelopen jaren zijn bij wetgeving in verschillende landen, waaronder Nederland, meer en ingrijpender bevoegdheden aan de inlichtingendiensten toegekend. Mass surveillance vraagt vervolgens om mass analysis. Deze bevoegdheid wordt in de volksmond ook wel ‘sleepnet’ genoemd. Dat op deze manier grote hoeveelheden gegevens van burgers kunnen worden verzameld en geanalyseerd. Er wordt ook beweerd dat massaal toezicht zal leiden tot de oprichting van een totalitaire staat of elektronische politiestaat.
Is onze overheid nog in staat haar burgers te beschermen? Is het strafbaar om iemand te filmen? Hoe ga je om met de AVG? Wat is de keerzijde van sociale media? Wat is digitale zelfverdediging? Wat is doxing? Wat is een dreigcultuur? Kan ik online pestkoppen bestrijden?