Levertraan: ken je het nog?

Roep maar eens ‘levertraan’ (Cod Liver Oil) en je weet meteen wie het ooit geslikt heeft. Doorgaans zijn dit personen uit mijn eigen tijd, want dit stond in die tijd bij menig gezin in de keukenkast. Je kreeg van je ouders in de wintermaanden dagelijks een lepel levertraan. Levertraan behoort tot de rijkste natuurlijke bronnen van vitamine A en vitamine D3 en bevat daarnaast de omega-3 vetzuren EPA en DHA. ‘Elke dag een lepeltje voor een goede weerstand’ – veel kinderen uit die tijd weten het maar al te goed.

Zelf ben ik groot gebracht met de Chinees-Indonesische keuken, maar ook zeker met versie melk van de boer, biergist en levertraan. Men die de smaak van levertraan van vroeger kennen, trekken meteen een vies gezicht. Levertraan is een dierlijke olie, gewonnen uit de lever van kabeljauw, schelvis en andere vissen uit de familie van kabeljauwen (Gadidae).

Soms wordt ook de lever van heilbot gebruikt. Het is een wijdverbreid misverstand dat levertraan van walvissen afkomstig is (van walvissen komt walvistraan, een brandstof). Gebruik van extra vitamine D of van levertraan (rijk aan vitamine D én omega-3 vetzuren) kan reumatische klachten helpen verminderen. Omdat tekorten aan vitamine D schrikbarend veel voorkomen, vooral bij ouderen, is aanvulling met extra vitamine D wenselijk bij alle vormen van gewrichtsklachten. Vitamine D is één van de vitamines die artsen vaak voorschrijven bij reuma.

Vitamine D draagt bij aan de instandhouding van sterke botten en normale tanden. Vitamine A is goed voor het gezichtsvermogen, draagt bij tot de instandhouding van een normale huid en de normale werking van het immuunsysteem en bekend is dat ze een gunstig effect op onze gezondheid hebben. De omega 3-vetzuren EPA en DHA zijn goed voor het hart.

Wees niet bang, tegenwoordig is dit niet langer die onaangename vloeistof die velen van ons als kind moesten nemen met een eetlepel. Hoewel het wel nog dezelfde eigenschappen heeft, is de manier van innemen verbeterd. Vitamine A en D zijn vandaag de dag verplicht toegevoegd aan producten als margarine. Door deze maatregel verdween de Engelse ziekte uit onze samenleving. en is levertraan meer naar de achtergrond verdwenen. Het verschil tussen visolie en levertraan zit ’m onder meer in de inhoudsstoffen. Levertraan bevat uitsluitend olie uit vissenlevers, in tegenstelling tot visolie die uit de hele vis wordt geperst. Buiten de visvetzuren DHA en EPA, die we in visolie aantreffen, bevat levertraan onder meer ook de vitamines A, D en E.

Sinds de ontdekking van de antibiotica, tijdens de Tweede Wereldoorlog, hebben veel infectieziekten, die vroeger door middel van een goed werkend weerstandsvermogen overwonnen moesten worden, hun bedreiging verloren.

Wanneer kun je het beste supplementen innemen? Wat brengt gezond eten niet? Wat is het beste middel tegen reuma? Waar is glucosamine goed voor? Moet ik dagelijks multivitamine nemen? Heeft een 50-plusser extra vitamines nodig? Baat het niet dan schaadt het niet? Met welke vitamines moet je extra oppassen? Waarom is gezond eten zo moeilijk? Wanneer sla je door met gezond eten?