Wat is marteling?

Marteling, foltering, pijniging, iemand kwellen, kastijden, afbeulen en andere wrede, onmenselijke en onterende behandeling of bestraffing, is een handeling waarmee het slachtoffer ernstige psychische of lichamelijke pijn wordt toegebracht. Het opzettelijk toebrengen van pijn en letsel aan een persoon die zich niet weren kan.

In de middeleeuwen werden vaak diverse martelmethoden ingezet om ketters tot een bekentenis te dwingen. De meest gebruikte vormen van marteling zijn het toebrengen van verwondingen, verkrachting, vernedering en bedreiging. Ook slaapdeprivatie, het iemand belemmeren te slapen, geldt als een vorm van marteling.

Volgens het VN-antifolterverdrag van 10 december 1984 is marteling (samengevat) ‘iedere handeling waardoor opzettelijk hevige pijn of hevig leed, lichamelijk of geestelijk, wordt toegebracht met zulke oogmerken als het verkrijgen van inlichtingen, bestraffing, intimidatie of dwang, wanneer zulke pijn wordt toegebracht door of met instemming van een overheidsfunctionaris’.

Maar marteling werd ook eerder al toegepast, en gaandeweg kwamen er meer methoden bij. Vanaf de middeleeuwen werd marteling in vrijwel alle Europese landen toegepast. Overheden hadden het recht om te beschikken over het lichaam en leven van hun onderdanen.

Bij marteling is het slachtoffer meestal gedurende langere tijd overgeleverd aan de wil van de folteraar. Het uitvoeren van een marteling is dus een bewuste keuze van de folteraar.

Er zijn trouwens ook andere manieren om iemand te martelen. Lichamelijk martelen is niet het enige wat er bestaat. Geestelijk martelen bestaat ook. Zelfs met muziek kun je iemands brein folteren. Gevangenen die krijgen dan bijvoorbeeld uren lang keihard hetzelfde liedje of tenenkrommende of angstvallige geluiden te horen. Dit is psychische marteling dus. En uit onderzoek blijkt dat dat net zo schadelijk is voor je brein als lichamelijke marteling. Pesten is ook gewoon een vorm van geestelijk martelen.

Het eerste verbod op martelen en lijfstraffen werd in 1689 ingevoerd in Engeland: de Bill of Rights beoogde een einde te maken aan ‘cruel and unusual punishment’. Belangrijke pleitbezorgers van een verbod op martelen waren in Duitsland Friedrich Spee (1591-1635) en Christian Thomasius en in Italië Cesare Beccaria (1738-1794). Door internationale organisaties als Amnesty International wordt op die landen waar het voorkomt, druk uitgeoefend om de martelpraktijken te beëindigen. Ook maakt Amnesty de praktijken openlijk kenbaar en veroordeelt ze.

Wat is de link tussen oorlog en sadisme? Wat is een schijnexecutie? Wat betekent tjingtjangen? Wat wordt er bedoeld met zuiveringsacties? Wat is Kamp Amersfoort? Schuilt er in iedere persoon een potentiële moordenaar? Wat is pijn? Wat is kopschoppen? Wat is natrappen? Wat is zinloos geweld? Wat is de relatie tussen angst, spanning en pijn? Is geweld een taal? Wat is buitenproportioneel geweld? Wat betekent een mentaal breekpunt? Wat is frustratieagressie? Wat zijn onzichtbare littekens? Kun je een oorlogstrauma doorgeven? Wat is de vogelnest-houding?