Hoe is het gesteld met het vertrouwen van de burgers in de Nederlandse overheid?

Is de Nederlandse burger het vertrouwen in de overheid kwijt? Het vertrouwen van Nederlandse burgers in de overheid lijkt al enkele jaren flink te zijn afgenomen. Recente gebeurtenissen als bijvoorbeeld de toeslagenaffaire bij de belastingdienst en de coronacrisis hebben daar een behoorlijke negatieve bijdrage aan geleverd en dat zal niemand echt verbazen. De burgers zien vervolgens schandalen die niet worden opgelost, denk maar aan de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen. Een overheid die tot een halfjaar na de verkiezingen alleen maar bezig is met zichzelf en met wie mee mocht doen aan de coalitieonderhandelingen.

Bijna de helft van de Nederlanders (43%) vindt dat de overheid onvoldoende naar burgers luistert en bijna 60% vindt dat de politiek onvoldoende opkomt voor mensen zoals zij. Daardoor is het vertrouwen van mensen in de politiek laag. Mensen verwachten van politici dat zij weten wat er speelt en bij het maken van keuzes laten zien dat ze verschillende belangen afwegen. Politici zouden volgens burgers beter kunnen weten wat er speelt door meer het land in te gaan en door inspraak te organiseren. Dit zijn de conclusies uit nieuw onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat vandaag verschijnt.

De overheid zal hard moeten werken om het vertrouwen van Nederlanders te verdienen. Overheden moeten slagvaardig te werk gaan en ‘leveren’ wat zij op zich hebben genomen. Burgers moeten politici voortdurend verantwoordelijk houden voor hun beleid en voorstellen. Het gebrek aan vertrouwen is uiteindelijk een gevolg van het handelen van de overheid zelf en deze wantrouwende mensen kunnen vervolgens hun geloof in de democratie verliezen. Het vertrouwen in de politiek is hoog als de overheid onpartijdig functioneert, als de overheid in de ogen van de burgers problemen erkent en aanpakt, de politiek de mensen vertegenwoordigt en hen eerlijk en gelijk behandelt.

Wat betekent verhuftering? Is onze overheid nog in staat haar burgers te beschermen? Is het roepen dat jij per postcode weet waar de ongevaccineerden wonen, een wijs besluit? Wie is belast met de handhaving van de openbare orde? Wie handhaaft de handhaving? Heeft onze politie nog wel grip op problemen? Wat is haatzaaien? Wat betekent loyaal zijn aan de uitvoerende macht? Wat is de rol van de publieke opinie in het digitale tijdperk? Wat betekent polarisatie? Wat is idioot gedrag? Mag de Marechaussee controleren op basis van uiterlijk? Zijn overlastgevend en crimineel gedrag van asielzoekers zorgwekkend? Wat is ‘Het Vergeten Leger’? Wat is de Zaanse verhoormethode? Wanneer ben je staatsgevaarlijk? Wat betekent ergens geen actieve herinnering aan hebben? Wat betekent burgerlijke rechtvaardigheid? Waarom heeft Prins Bernhard in 1946 voorgesteld om Nederlandse SS’ers als militair naar Nederlands-Indië uit te zenden? Wat doet een burgerwacht? Neemt het aantal geweldsincidenten in de GGZ toe? Waarom praten KNIL militairen niet over vroeger? Bestaat er een plan om Indië-miltairen niet te herdenken op 4 mei? Wat betekent verhoogde staat van paraatheid?