Wat is de Bersiap-periode?

Bersiap is Maleis voor “Wees paraat” of “Geef acht!”. Een zeer beladen begrip. De bersiaptijd, werd gekenmerkt door dodelijk xenofoob geweld, chaos en anarchie. Gedurende deze periode zijn (tien)duizenden (Indische) Nederlanders slachtoffer geworden van gruwelijk geweld door Indonesische strijders, vanwege hun Nederlandse c.q. Europese etniciteit.

Op 17 augustus 1945 wordt in de hoofdstad Jakarta door Soekarno en Hatta, de nationalistische leiders, de republiek Indonesië uitgeroepen. Maar de nieuwe republiek wordt niet door Nederland erkend.

De koloniale autoriteiten proberen hun macht te herstellen, maar de komst van geallieerden en Nederlanders laat op zich wachten. Indonesische strijdgroepen die voortkomen uit jeugdbewegingen (pemoeda’s) proberen er – met dodelijk xenofoob geweld – voor te zorgen dat Indonesiërs de leiding van de Japanners kunnen overnemen.

Het Indonesische woord pemoeda betekent letterlijk ‘jongeren’ of ‘jeugd’. In de periode na de Tweede Wereldoorlog werd het woord vooral gebruikt als aanduiding voor nationalistische jongeren op Java die streden voor de onafhankelijkheid van Indonesië. Tijdens de Bersiap waren deze pemoeda’s zeer berucht. De pemoeda’s, die inmiddels steeds radicaler werden en de onmiddellijke onafhankelijkheid eisten, maakten gebruik van het machtsvacuüm en besloten alle westerse elementen gewapend te gaan bestrijden. De jonge nationalisten richtten met kapmessen en zelfgemaakte speren bloedbaden aan onder de zojuist bevrijde Hollanders en Indische Nederlanders. De schattingen van het aantal slachtoffers lopen tot de 20.000.

Straatgevechten braken uit en Nederlandse ex-geïnterneerden in en buiten de kampen werden systematisch aangevallen en beschoten.

Hoe lang de bersiap precies duurde is niet helemaal duidelijk. Volgens sommigen hield de geweldsexplosie een halfjaar aan, volgens anderen ruim een jaar. In 1947 laaide het geweld op sommige plekken weer op.

Wat is Indisch zwijgen? Wie was klokkenluider Joop Hueting? Wat is KNIL? Waarom praten KNIL militairen niet over vroeger? Wat is de betekenis van Merdeka? Wat betekent Tempo Doeloe? Wat waren contractpensions? Waar ging de Atjeh oorlog over? Wat werd er afgesproken in het Akkoord van Linggadjati? Wat was de T-Brigade? Wie waren het legioen van de rechtvaardige vorst? Wat betekent tjingtjangen? Waarom noemen ze Indo’s pinda’s? Waarom noemen ze Indo’s blauwe? Wat is de link tussen Legionairs en het KNIL? Wat is de Pakan Baroe spoorlijn? Wat wordt er bedoeld met politionele acties? Wat wordt er bedoeld met zuiveringsacties? Wat deden oorlogsvrijwilligers in Nederlands-Indië? Wie is Zwarte Sinterklaas? Wat is een spijtoptant? Wat zijn ploppers in Nederlands-Indië?

Wil je meer weten over KNIL of zoek je informatie over een ouder of voorouder die bij het KNIL zat, dan kun je terecht bij Nationaal Archief of Nationaal Militair Museum.