Wat is een spijtoptant?

Een spijtoptant is in het algemeen iemand die een keuze heeft gemaakt en daar later van terug wil komen omdat hij er spijt van heeft.

In de periode 1945-1968 vond een grootschalige repatriëring van Indische Nederlanders plaats. Spijtoptanten waren personen die na de soevereiniteitsoverdracht hadden gekozen voor het Indonesische staatsburgerschap, maar spijt kregen van hun keuze toen de nieuwe Indonesische samenleving hen discriminatoir ging behandelen. Deze spijtoptanten, die in Indonesië zijn achtergebleven en veelal onder ellendige omstandigheden op hun verlossende visum voor toelating in Nederland wachten.

Ruim 300.000 Indische Nederlanders kwamen vanuit het voormalig Nederlands-Indië naar Nederland. Deze migratie staat bekend als ‘repatriëring’, dat neerkomt op ‘terugkeren naar het vaderland’, en moet vooral symbolisch worden opgevat nu een groot gedeelte van de repatrianten zelf nooit eerder in Nederland was geweest.

Doordat de situatie voor (Indische) Nederlanders in Nederlands-Indië vlak na de Japanse capitulatie en in Indonesië in de jaren vijftig, na de ‘onafhankelijkheidsoorlog’, vijandig en gevaarlijk bleef, hun ambtelijke functies hen werden afgenomen en hun bezittingen werden geconfisqueerd, repatrieerden de meesten (Indische) Nederlanders noodgedwongen naar hun vaderland: Nederland. Zij weigerden te opteren voor het warga negara Indonesia, het Indonesisch staatsburgerschap.

De repatriëring of evacuatie van Nederlanders uit Nederlands-Indië, respectievelijk Indonesië kan ingedeeld worden in verschillende golven.

• De eerste golf (1945-1950, capitulatie Japan, 100.000 personen) was hoofdzakelijk de repatriëring van hen, die tijdens de Japanse bezetting in kampen gevangen zaten en deels onmiddellijk, deels na een aantal jaren naar Nederland terugkeerden.
• De tweede golf (1950-1957, souvereiniteitsoverdracht, onbekend aantal personen) was het direct gevolg van de soevereiniteitsoverdracht van Nederlands-Indië aan Indonesië: bestuursambtenaren, het politieapparaat, de rechterlijke macht en het leger keerden naar Nederland terug. Na de opheffing van het KNIL in juli 1950 keerden ook veel ex-KNIL-militairen terug.
• De derde golf (1957-1958, Nieuw Guinea, 20.000 personen) was het gevolg van anti-Nederlandse acties in verband met de Nieuw-Guinea-kwestie: de Nederlander werd tot ongewenste vreemdeling verklaard.
• De vierde golf (1962, Nieuw Guinea, 14.000 personen) betrof de evacuatie van alle op Nieuw-Guinea verblijvende Nederlanders ten gevolge van de overdracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië.
• De vijfde golf (1957-1964, Spijtoptanten, onbekend aantal personen) betrof de zogenaamde spijtoptanten, ex-Nederlanders, die na de soevereiniteitsoverdracht kozen voor het Indonesische staatsburgerschap, maar op deze keuze terugkwamen.

Het totaal aantal personen dat naar Nederland is gekomen ligt op ongeveer 300.500.

Wat is KNIL? Werden er ook militairen uit het Nederlandse leger voor een bepaalde periode bij het KNIL gedetacheerd? Waarom praten KNIL militairen niet over vroeger? Wat deden oorlogsvrijwilligers in Nederlands-Indië? Wat is de Bersiap-periode? Wat is de betekenis van Merdeka? Wat betekent Tempo Doeloe? Wat waren contractpensions? Wat was de T-Brigade? Wat is een vreemdelingenlegioen? Waarom noemen ze Indo’s pinda’s? Waarom noemen ze Indo’s blauwe? Waar ging de Atjeh oorlog over? Wat werd er afgesproken in het Akkoord van Linggadjati? Wat betekent tjingtjangen? Wie waren het legioen van de rechtvaardige vorst? Wie was klokkenluider Joop Hueting? Wat is Indisch zwijgen? Wat is de link tussen Legionairs en het KNIL? Wat is de Pakan Baroe spoorlijn? Wat wordt er bedoeld met politionele acties? Wat wordt er bedoeld met zuiveringsacties? Wie is Zwarte Sinterklaas? Wanneer was de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië? Wat is een Ereteken voor Orde en Vrede? Wie mag zich veteraan noemen?

Wil je meer weten over KNIL of zoek je informatie over een ouder of voorouder die bij het KNIL zat, dan kun je terecht bij Nationaal Archief of Nationaal Militair Museum.